30 Mart 1947'de Mahabad Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı Qazî Mihemed (Pêşewa-önder), Savunma Bakanı Mihemed Husên Seyfi Qazî (Pêşewa'nın kuzeni) ve Ebulqasim Sedrî Qazî (Pêşewa'nın kardeşi) bundan 72 yıl önce İran'daki Şah rejimi tarafından cumhuriyetin kurulduğu yer olan Çarçıra Meydanı'nda idam edildi.
Qazî Mihemed, Kürtlerin ilk cumhurbaşkanı olarak Kürdistan tarihindeki yerini aldı.
Qazî Mihemed, Mahabad'da bir kaç aydın ve yazar tarafından kurulan Jiyaneweyi Kurd (jekaf) adlı derneğin aktif çalışmalarında yer aldı.
Jekaf derneğin çalışmalarından sonra Doğu Kürdistan'da yeni bir siyasal sürece girildi. Sürece cevap olmak için Qazî Mihemed ve arkadaşları yeni bir siyasi parti kurma çalışmalarına başlar.
1 Ağustos 1946'de Jekaf derneğin kuruluş yıldönümünde Kürdistan Demokrat Partisi (KDP) kurulur. Böylece Kürdistan tarihinde Şeyh, aşiret yapılarına dayalı klasik siyasi yapılanmalara son verilerek modern parti devrine geçiş yapılır.
KDP'nin kuruluşu İran'ın dönem iktidarının parçalandığı ve Rus İngiltere güçlerinin İran'a geldiği bir döneme rast geliyor.
Büyük yenilgi yaşayan Şah ordusunun iktidardan düşmesiyle artık KDP'ye altın değerinde yeni fırsatlar çıkıyor. Mele Mistefa Barzani'nin de içinde olduğu Kürdistan'ın diğer parçalarının temsilcilerin katılmasıyla 21 Ocak 1946'de Mahabad'da gerçekleşen KDP kongresinde ilk Kürdistan cumhuriyeti ilan edildi. Her ne kadar Demokratik Azeri Cumhuriyeti aynı dönemde ilan edilse de dış güçlerin geri çekilmesi ve İran'ın bölgede güçlenmesiyle yeni kurulan iki cumhuriyetin de geleceği için tehlikeler baş göstermeye başladı.
İranlı güçlerin saldırısıyla Demokratik Azeri Cumhuriyeti yöneticileri Bakü'ye gitmek zorunda kaldı. Azeri bölgesine İranlı güçlerin saldırıyla binlerce insan öldürüldü. Kürt aşiret reisleri Qazî Mihemed'den gizli bir biçimde İran Şahına Şah ordusuna karşı savaşamayacaklarını ifade eden bir mektup gönderiyor.
O zaman Mele Mistefa Barzani, Qazî Mihemed'in ele geçmemesi için kendisiyle gitmesini teklif eder. Teklifi kabul etmeyen Qazî Mihemed, halka zarar gelmemesi için teslim olmaya karar verir.
Serheng Reza başkanlığındaki İran mahkeme heyeti 21 Ocak 1946'da Doğu Kurdistan'da Qazî Mihemed ve arkadaşlarını yargılamaya başlar.
İran mahkeme heyeti şu suçlamalarda bulunur:
1- İran haritasını değiştirmek (yıkmak)
2- İran topraklarını Kürdistan adıyla işgal etmek
3- İran rejiminden habersiz Rusya ile petrol ticaretini yapmak
4- Büyük Kürdistan haritasını hazırlamak
5- İran toprakların yabancı güçleri getirme ve Mele Mistefa Barzani'ye İran toprak parçasını teslim etme
6- Kürdistan bayrağını dalgalandırmak
7- Kürdistan parasını bastırmak
İran mahkeme heyeti, bu suçlamalar çerçevesinde Qazî Mihemed ve yoldaşları hakkında idam kararını verir. Aradan geçen 3 aydan sonra yeni bir yargılanama yapılıyor.
Her iki ayrı yargılama Qazî Mihemed 'in yaklaşık 4 saat savunma yaptığı biliniyor.
Qazî Mihemed 'in avukatı Serwan Şerîfî'nin aktardığına göre "30 Mart sabaha doğru Qazî Mihemed (Pêşewa-önder), Mihemed Husên Seyfi Qazî (Pêşewa'nın kuzeni) ve Ebulqasim Sedrî Qazî (Pêşewa'nın kardeşi) İran'daki Şah rejimi tarafından cumhuriyetin kurulduğu yer olan Çarçıra Meydanı'nda idam edildi.
İdama giderken gözlerinin kapatılmasını istemeyen Qazî Mihemed "Hayatımın son dakikasında başı dik bir biçimde sevgili ülkeme bakmak istiyorum.
Kürdistan (Mahabad) Cumhuriyetinin 11 aylık kazanımları:
1- Kürdistan ordusunun kurulması ve aşiret güçlerinin lağedilmesi
2- Kürt silahlı güçlerini Peşmerge olarak adlandırılması
3- Resmi Kürdistan bayrağının kabul edilmesi
4- Kurulan okullarda resmi Kürtçe eğitim sisteminin başlatılması
5- Kürdistan Demokratik Kadınlar Birliği'nin kuruluşu
6- Hırsızlık ve cinayetlere son verilesi
7- Kürt gazeteciliğine verilen önem ve özellikle kadın, çocuk gençlere hitaben gazeteler çıkartıldı.
İran-Kürdistan Demokrat Partisi tarafından 30 Mart Kürdistan şehitleri günü olarak kabul edilerek her yıl şehitle mezarlıkları ziyaret diliyor.
Önder Qazî Mihemed'in Kürt gençlerine bıraktığı en önemli vasiyet ne yazıkki halen güncelliğini koruyor.
Ve şunları söylüyor Kürtler için:
"Kürtler olarak birliğinizi koruyun bu dünyada, birkaç günlük ve önemsiz bir yaşam uğruna kendinizi düşmana satmayın, çünkü düşman düşmandır, düşmana güvenilmez"
